پوهنحی شرعیات
أ- معرفی پوهنحی
چنانچه همه می دانیم که افغانستان یک کشور اسلامی است و کافه ملت افغان به معتقدات اسلام یقین کامل و باور قاطع دارند، از آن زمانی که در قرن دوم هجری مردم ما تمام معتقدات پیشین را کنار گذاشته پیروی دین مقدس اسلام را اختیار نمودند؛ تا اکنون این دین همه بنیاد ها، عرصه‌ها و زوایای زندگی فردی و اجتماعی مردم افغانستان را تحت تاثیر خود قرار داده است و تا اعماق پندار و عمل ایشان ریشه دوانیده است.
پوهنحی شرعیات در واقع ادامه همان مدارس و مراکز علمی رسمی دولتی است که در طول تاریخ افغانستان وظیفه تربیه کادرهای علمی، قضایی و سایر ادارات کشور را به عهده داشته است.
پوهنحی شرعیات مؤسسه تحصیلات عالی غور با زیرمجموعه ده بست کادری، دو دیپارتمنت (تعلیمات اسلامی و فقه و قانون)، مدیریت عمومی تدریسی، مدیریت اجرائیه، مدیریت کتابخانه و معتمد جنسی، در سال 1444هق از طرف مقام محترم وزارت تحصیلات عالی منظور شده و به حیث اولین مرکز اکادمیک علوم شرعی و چهارمین پوهنحی مؤسسه تحصیلات عالی غور، به همت و فعالیت علمی (7) تن استاد و شمولیت (19) تن محصل از فارغین صنف دوازدهم و مدرسه علوم شرعیه (دارالعلوم ابوحنیفه) در همین سال رسما افتتاح شده و به فعالیت آغاز نمود.
دوره تحصیل در هردو دیپارتمنت این پوهنحی (تعلیمات اسلامی و فقه و قانون) چهار سال بوده و در مقطع لیسانس محصل فارغ میدهد. محصلان پس از تکمیل موفقانه پروگرام دوره تحصیلی و تکمیل مونوگراف به حیث پایان‌نامه تحصیلی از پوهنحی فارغ می‌شوند و در دوایر و مؤسسات عدلی و قضایی، حقوقی و مؤسسات تعلیمی و تربیتی و سایر ارگان‌های دولتی و غیر دولتی جذب می‌گردند.
ب- اهداف پوهنحی:
1- دیدگاه:
پوهنحی شرعیات درنظر دارد تا بر اساس ارزش‌های اسلامی و قوانین نافذه امارت اسلامی افغانستان، طبق نیازمندی‌های جامعه در سطح ملی و بین‌المللی، از طریق تدریس، تحقیق و ارائه خدمات عالیه، به حیث یک مرکز معتبر علمی و تحصیلی شناخته شود.
2- مأموریت:
پوهنحی شرعیات به عنوان یک مرکز معتبر علمی و تحصیلی، با استفاده از امکانات دست‌داشته و فرصت‌های موجود، متعهد است تا فرزندان این کشور را من حیث کادرهای علمی/دینی که ضرورت مبرم جامعه پنداشته می‌شود، تربیت نموده و به جامعه تقدیم نماید.
3- اهداف اساسی:
پوهنحی شرعیات در سطح کشور دارای مرام و اهداف خاص بوده که همانا تربیه کادرهای آگاه، ماهر و خدمت‌گذار برای مردم و جامعه می‌باشد. کادرهای تربیه شده توسط پوهنحی شرعیات در سیستم‌های عدلی، قضایی، اداری و سایر بخش‌های مرتبط مصروف خدمت گردیده و عملا برای انکشاف محلی، منطقوی، ملی و اجتماعی مصروف کار و خدمت می‌باشند و بطور خلاصه این پوهنحی اهداف اساسی ذیل را تعقیب می نماید:
_ کسب دانش شرعی، فقهی و حقوقی ، فهم دقیق از مفاهیم عالی شریعت اسلامی؛
_ کسب مهارت تفسیر و تحلیل درست از قرآن و سنت؛
_ کسب اخلاق، سیرت و سلوک عالی مبتنی بر عقیده اسلامی؛
_ آگاهی دادن مردم از شریعت اسلامی و مذهب حنفی از طریق دعوت، نشر کتب و مقالات؛
_ آشنایی با شیوه‌های درست تفسیر قرآن کریم، تخریج احادیث و تحقیق در مسایل فقهی.
ج- توأمیت ها:
پوهنحی شرعیات در نظر دارد تا جهت انجام بهتر امور علمی، تحقیقی و تدریسی و استفاده از منابع و ظرفیت های علمی، تجربی و انسانی و مهیاسازی زمینه کارآموزی برای محصلان با ادارات ذی ربط تفاهم نامه همکاری دوجانبه داشته باشد.
بدین اساس بتاریخ 9/8/1445 هق ریاست پوهنحی شرعیات با ریاست امربالمعروف، نهی عن المنکر و سمع شکایات ولایت غور تفاهمنامه همکاری دوجانبه امضاء کرده است که به تأسی از آن یکی سلسله فعالیت ها و اقدامات نیز انجام شده و تلاش این ریاست بر این است که با سایر ادارات ذی ربط نیز تفاهمنامه همکاری داشته باشد.
د- مدیریت کتابخانه:
مدیریت کتابخانه پوهنحی شرعیات دارای یک بست 5 می باشد که در تشکیل واصله سال 1401 در زیر مجموعه بست‌های پوهنحی شرعیات منظور گردیده و مدیر آن در اوقات رسمی، مصروف پیشبرد امور کتابخانه بوده و زمینه مطالعه و توزیع کتاب را مطابق طرزالعمل موجود برای مراجعین و علاقه‌مندان کتاب را فراهم می‌نماید.
در مدیریت کتابخانه پوهنحی شرعیات علی رغم اینکه جدیدالتأسیس است، هم اکنون بتعداد 486 جلد کتب معتبر علمی در رشته های مربوط شامل تفسیر، اصول تفسیر، حدیث، اصول حدیث، فقه، اصول فقه، عقاید، معانی، نحو، صرف، تاریخ و ده‌ها جلد کتب مطالعاتی و انگیزشی موجود می باشد که در دیتابیس آن ثبت بوده و در اوقات رسمی، در دسترس اساتید و محصلان پوهنحی شرعیات قرار داشته و مطابق طرزالعمل و رهنمود موجود از آنها استفاده صورت می‌گیرد. علاوه برآن، برنامه دیجیتالی المکتبة الشامله که شامل هزارها جلد کتاب می باشد، نیز در دسترس اساتید و محصلان قرار دارد که از آن استفاده و بهره گرفته می توانند و تلاش‌ها جهت ایجاد یک کتابخانه دیجیتالی برای پوهنحی شرعیات نیز جریان دارد.
و- دیپارتمنت‌ها:
پوهنحی شرعیات مؤسسه تحصیلات عالی غور، دارای دو دیپارتمنت ذیل می باشد:
1- دیپارتمنت تعلیمات اسلامی:
الف) معرفی:
دیپارتمنت تعلیمات اسلامی در سال 1444هـ.ق. همزمان با ایجاد پوهنحی شرعیات تاسیس گردید است. این دیپارتمنت تدریس مضامین حدیث، علوم حدیث، عقاید، تجوید، احکام عبادات، فقه و تفسیر را به عهده دارد. دوره لیسانس رشته تعلیمات اسلامی در هشت سمستر و 16 هفته درسی ارایه می‌گردد. نصاب تحصیلی این دیپارتمنت توسط کمیته بازنگری نصاب تحصیلی وزارت تحصیلات عالی بازنگری شده و به دسترس قرار گرفته است.
ب) اهداف:
1. دیدگاه:
دیپارتمنت تعلیمات اسلامی در قالب پوهنحی شرعیات موسسه تحصیلات عالی غور مصمم است تا به سطح ملی در راستای تربیه کادرهای علمی متخصص در عرصه های قضا، وکالت دفاع، ايمه مساجد، ناظمین حجاج، دعوت و ارشاد و بخش های عقیدتی به حیث یک دیپارتمنت پیشتاز در وزارت تحصیلات عالی باشد.
2. مأموریت:
دیپارتمنت تعلیمات اسلامی در قالب پوهنحی شرعیات موسسه تحصیلات عالی غور با استفاده از امکانات دست‌داشته خود و فرصت های موجود متعهد است تا از طریق تدریس و ارایه خدمات علمی به‌منظور رفع نیازمندی‌های جامعه، کادرهای علمی و مسلکی تربیت نموده و تقدیم جامعه نماید.
2- دیپارتمنت فقه و قانون:
الف) معرفی
دیپارتمنت فقه وقانون در سال 1444هـ.ق. همزمان با ایجاد پوهنحی شرعیات تاسیس گردیده است، طبق دیدگاه و رسالت که دارا می‌باشد، مصروف تربیه و تقدیم کادرهای جوان در بخش علوم فقهی و حقوقی به جامعه بوده که این مسؤولیت خود را با داشتن 5 تن از استادان کادر دایمی به پیش می‌برد. این دیپارتمنت در حال حاضر دارای (36) تن محصل می‌باشد که در دو صنف درسی تایم (قبل از ظهر، بعد از ظهر) مصروف فراگیری درس‌اند.
نصاب تحصیلی این دیپارتمنت توسط کمیته بازنگری نصاب تحصیلی بازنگری گردیده و تدریس می‌گردد. محصلین به مدت چهار سال (هشت سمستر) مصروف دوره تحصیلی لیسانس در این دیپارتمنت بوده و بعد از سپری نمودن موفقانه دروس، همه محصلین مکلف‌اند تا یک اثری را بشکل منوگراف (پایان‌نامه) در مطابقت به رهنمود منوگراف‌نویسی نوشته نمایند و بعد از دفاع موفقانه در محضر هیئت مناقشه، من‌حیث لیسانس همان رشته تحصیلی، شناخته می‌شوند.
ب) دیدگاه
دیپارتمنت فقه و قانون در چوکات پوهنحی شرعیات مؤسسه تحصیلات عالی غور مصمم است تا به سطح ملی در عرصه‌های قضاء ، حارنوالی ، وکالت دفاع ، إفتاء و بخش تحقیق و بالخصوص در تربیه کادرهای علمی ، متخصص و هدفمند بحیث یک دیپارتمنت پیشگام در وزارت تحصیلات عالی باشد.
ج) مأموریت
دیپارتمنت فقه و قانون در چوکات پوهنحی شرعیات مؤسسه تحصیلات عالی غور در حال حاضر از طریق تدریس و تقدیم خدمات تحصیلی به منظور رفع نیازمندی‌های فعلی جامعه و ترویج علم و دانش مصروف تربیه کادرهای متخصص، هدفمند و مبتکر در جامعه می باشد.
هـ) اهداف:
2- اهداف اساسی و آموزشی
دیپارتمنت فقه و قانون با یک دیپارتمنت داخلی دیگر در رشته‌های تحصیلی «تعلیمات اسلامی و فقه و قانون » جهت تربیه و آموزش کادرهای متخصص در بخش إفتاء، فقه، اصول فقه ، قضاء و حارنوالی در قالب نصاب درسی معیاری به وسیله کادر متخصص ، اهداف تحصیلی آموزشی را دنبال می‌نماید که ذیلاً اشاره شده است.
- ارائه خدمات علمی برای محصلان و دیگر متقاضیان به بهترین وجه؛
- آماده ساختن زمینه رشد استعداد و توانمندی‌های محصلان؛
- فراهم‌آوری زمینه‌‌های رشد علمی استادان؛
- فراهم‌آوری تجهیزات مدرن غرض اعتلای کیفیت دیپارتمنت؛
- حفظ جایگاه دینی و اجتماعی دیپارتمنت؛
- فراهم آوری زمینه ایجاد توأمیت با دیپارتمنت‌های مماثل؛
- یافتن راه حل‌های برای مسایل جدید بر مبنای اصول و مناهج استنباط؛
- توسعه برنامه‌های اجتماعی؛
- کسب دانش شرعی، فقهی و حقوقی و فهم دقیق از مفاهیم عالی شریعت اسلامی و اصول نافذه کشور؛
- کسب مهارت؛های عملی مسلک قضائی، حارنوالی، مشاوریت حقوقی و شرعی و کسب مهارت‌های مورد ضرورت در وزارت عدلیه؛
- کسب دانش و مهارت به منظور فراهم‌آوری زمینه پاسخ به نیازهای فقهی مردم و دولت؛
- کسب مهارت‌های مرتبط به حکمیت در دوسیه‌های مختلف جزائی، مدنی، فاملی و تجارتی؛
- کسب مهارت در تهیه و تسوید قوانین جدید و اسناد دیگر تقنینی، تشخیص درست موارد ایزاد ، تعدیل و حذف برخی مواد اسناد تقنینی طبق احکام شریعت اسلامی و مذهب حنفی.